Veranderingen in gedrag
Niet alleen cognitieve veranderingen en veranderingen in ADL, maar ook gedragsveranderingen zijn kenmerkend voor dementie. Vaak neemt gedrag door dementie toe, soms neemt het juist af. Bij mensen met (Z)EV(M)B vallen gedragsveranderingen en veranderingen in ADL meer op dan cognitieve veranderingen.

Vaak in alledaagse situaties
Begeleiders en familieleden zien gedragsveranderingen vaak tijdens alledaagse situaties. De meest opvallende veranderingen zijn angstig, prikkelbaar en koppig gedrag, minder interesse voor de directe omgeving, slaapproblemen en veranderingen bij het eten en drinken.

Voorbeelden:

• Angstig gedrag: gillen in de tillift of bang zijn om alleen te worden gelaten
• Prikkelbaar gedrag: sneller gefrustreerd of boos worden
• Koppig gedrag: niet meer mee willen doen aan een activiteit
• Minder interesse voor omgeving: minder belangstelling voor favoriete knuffel, muziek of activiteiten
• Slaapproblemen: ’s nachts meerdere keren wakker worden of overdag slapen
• Eten en drinken: minder eetlust hebben of zich vaker verslikken

Ook andere vormen van gedrag kunnen door dementie veranderen.

• Verdriet: vaker huilen, soms zonder merkbare aanleiding
• Stemmingswisselingen: gemoedstoestand verandert snel, bijvoorbeeld van blij naar boos of verdrietig
• Zich terugtrekken: minder oogcontact maken of op afstand blijven van de groep
• Rusteloos gedrag: niet goed stil kunnen zitten of veel heen en weer lopen
• Zich verzetten tegen hulp: handelingen tegenwerken of een hulpmiddel niet accepteren
• Stereotiep gedrag: steeds heen en weer wiegen of aan eigen kleding plukken
• Dwangmatig gedrag: telkens tegen een voorwerp tikken of het recht leggen
• Lichamelijke agressie: bijten, krabben, slaan of automutileren
• Ontremd gedrag: zich vaak uitkleden of anderen vastpakken

Door dementie kan iemand ook wanen of hallucinaties krijgen. Dit psychotische gedrag is vaak lastig te herkennen. Waar je het bijvoorbeeld aan kunt merken:

• Iemand met (Z)EV(M)B en dementie die kan praten, ziet en benoemt dingen die anderen niet zien.
• Iemand die vooral non-verbaal communiceert, kijkt naar of reageert op dingen die er niet zijn.